Amisos Hazinesi (Amisos Mezar Odası Buluntuları) 1995 yılında amisos antik kenti sınırları içinde; yumuşak kaya kitlesinin oyulmasıyla yapılmış, tavan-taban ve duvarları horasanla sıvanmış 5×5 m. Ebadında 2.30 m, yüksekliğindeki mezar odası içerisine yerleştirilmiş 5 mezar bulunmuştur. Altın yüksek teknolojiyle işlenmiş Amisos Hazineleri’ni seçkin kılan en önemli unsurun altın eserlerdeki işlemecilik olduğunu vurgulayan amsun Arkeoloji ve Etnografya Müzesi arkeoloğu Mustafa Kolağasıoğlu, “Yüksek teknoloji bu eserlerde fark edilebilir çünkü detaylar çok iyi işlenmiş ayrıca bölgenin günümüze yansıyan altın işlemeciliğini, belki Trabzon’daki telkari işini daha önceki geleneklere yansıtan bir durum da söylenebilir. Altın eserler, Amisos Hazinesi’ni ön plana çıkarır. Bunun dışında cam eserler de önemli. İşçiliğinin çok yüksek düzeyde olması onun işareti olabilir, bölgeye has bir durum. Çünkü Mitridat Krallığı lokal bir krallıktır. Benzer krallıklarının hakim olduğu Sinop ve Amasya’da bu tür yüksek teknolojide işlenmiş altın eserlere rastlamak biraz güç. Bunu Amisos’a, yani Samsun’a ait bir lokal işçilik olduğunu söyleyebiliriz. Yine cam eserler de buluntu grubu arasında yer alır, bunlar da önemlidir. Anadolu’da örneğine nadir rastlanılan buluntulardır.” dedi.
Kolağasıoğlu, Amisos Hazineleri’nin sadece altın eserlerle öne çıkmadığını, cam ve toprak eserlerinin de dikkat çektiğinin altını çizerek, “Cam ve toprak eserler de dönemin önemli stilistik özelliklerini yansıtır. Altın eserler içinde küpelerin tanrıça Nike şeklinde tasvir edilmiş hali, yine Eros şeklinde tasvir edilmiş hali oldukça ilgi çekicidir. Çünkü çok ufak detayları gösterir. Yine kadın başlığı bileklikler ve Medusa başlı aplikler seçkin hazırlanmıştır. Bunun dışında Hipokampus tasvir edilmiş birçok aplik yer almaktadır” ifadelerini kullandı. Amisos Hazineleri’nin hem altın hem de işlemecilik teknolojisi bakımından önemli olduğunu, bu nedenle de ilgi gördüğünü bildiren Kolağasıoğlu, bir mezardan bu kadar çok altın eser çıkmasının nadir olduğunu belirtti. Arkeolog Kolağasıoğlu, Amisos Hazinesi’ni önemli kılan bir başka unsurun da aplikler üzerindeki motifler olduğunu ifade ederek, “Hazinelerde bulunan apliklerdeki Hipokampus motifleri, aslında çağlar arası bir geçişi işaret eder çünkü milattan önce 4. yüzyıl eser grubundaki Hipokampus figürü, Amisos’ta bulunmuş mozaikteki Hipokampus figürü ile benzerdir. Bu da aslında çağlar arası devam eden bir geleneği gösterir” dedi.
AMİSOS TARİHİ
Eski Samsun (Amisos) M.Ö. 7. YY’da Grek asıllı Miletos kolonistleri tarafından kurulmuştur. Miletoslular, Kıt’a Yunanistan koIonistlerinden daha geç olarak kalonizasyon hareketlerine başlamışlardır. {M.Ö. 670). Ege Bölgesini işgal edilmiş bulduklarından, Marmara ve Karadeniz kıyılarında ticaret ve balıkçılık merkezi olmaya uygun yerlere yerleşmişlerdir. Bu yerleşme yerlerinin önemlilerinden biri de Amisos olmuştur. YOL ÇALIŞMALARI HAZİNEYİ ORTAYA ÇIKARDI Samsun Merkez, İlkadım Belediyesinin Cedit Mahallesinde, Amisos Antik Kenti içerisinde yol genişletme çalışmaları sırasında 28 Kasım 1995 Salı günü bir oyuk görüldüğü ihbarı üzerine Müze araştırmacıları ile bildirilen yere gidilerek hemen çalışmalara başlanmıştır. Konklemera tipi kaya kilitlesinin oyulması ile yapılmış, tavan-taban ve duvarları horasınla sıvanmış 5×5 m. ebadında 2.30 m. yüksekliğinde mezar odası içerisine yerleştirilmiş (5) adet mezardan üçünün kullanıldığı, ikisinin boş olduğu görülmüş ve böylece burasının bir aile mezarı olduğu tespit edilmiştir. Kullanılmış olan üç mezardaki iskeIetlerin oluşturduğu buluntuların incelenmesinde, birisinin erkek, ikisinin bayan mezarı olduğu; ayrıca altın ziynet eşyaları (ölü hediyeleri) çanak-çömlek, cam ve mermerden yapılmış arkeolojik eserlerin inceleme ve değerlendirilmesinden, erkek mezarının Pontus Krallığının en üst düzeyindeki yöneticilerinden (kral, komutan, prens gibi) birine, bayan mezarlarından birinin bu ünlü kişinin (kralın) eşine (kraliçeye) diğerinin de kızana ait olabileceğini düşünmekteyiz. İnsitü halde bulunan mezarda ölü hediyelerinin (takılarının) uygun yerlere yerleştirildiği görülmüştür. (yani taç-kafa üzerine, kolye boyunda, küpe kulak hizasında vb.)
EN PARLAK DÖNEM
Amisos, en parlak dönemini (altın çağını) Pontus Kralı Mithridades VI zamanında yaşamış, imparatorluğun yönetim merkezi olmuştur. Kültür ve sanatda bu dönemde gelişip yaygınlaşmış, antik çağın en gelişmiş sikke darphaneleri ile birlikte seramik atölyeIeri de Amisos’ta bu dönemde kurulup geliştirilmiştir. Bu mezarların zenginliği, ölülerdeki altın hediyelerin kalitesi, ince işciliği ve kullanılan semboller Mithridades VI döneminde basılan Amisos Sikkeleri üzerindeki şekil ve sembollerle büyük benzerlik göstermektedir. Bu mezar odasının iki ayrı dönemde kulIanıldığı, pişmiş toprak (seramik) cam, metal ve mermer eserlerin M.Ö. IV. YY’a tarihlenmesi gerektiği; altın süs eşyalarının ise M.Ö. 1. yy’a ait olduğu sanılmaktadır. Amisos Hazinesinin Listesi I- Cam Eserler : 1 Ad. tapak (phiale), 1 ad. kase. II- Mermer Eserler : 2 Ad. Alabastron III- Madeni Eserler : 1 Ad. Pudriyer IV- Pişmiş Toprak (Seramik) Eserler : 1 Ad. kandil, 2 Ad. buhurdanlık, 3 Ad. koku kabı, 2 Ad. amphoriskos (çift kuplu …..testicik) V- Altın Eserler : Amisos mezar buIuntularının büyük çoğunluğu (% 80 ‘ni) som altından (24 ayar) süs eşyaları …..oluşturulmaktadır. Oldukça ince bir işçiliğe sahip olan bu eserlerin gerekli konservasyon işIemleri gerçekleştirilip, …..yapıldıkları dönemdeki (M.Ö. 1. YY) gibi şekillendirilmişlerdir. Bu buluntuların listesi 1 çift kadın başlı bilezik, 1 çift aslan başlı bilezik, 1 çift yılan şeklinde bilezik, 1 çift Nike (zafer tanrıçası) şeklinde küpe, 1 çift Eros şeklinde küpe, 1 adet saç tokası, 1 adet yüzük, 3 adet bileklik, 10 adet aplik (hippokampos denilen yarısı at yarısı balık şeklindeki yaratıklar üzerinde Iir çalan nereidler yani deniz perileri tasvir edilmiş), 13 adet düğme (11 adeti sedef kaklamı-Meduza kabartmalı, 2 adeti yakut kakmalı), 1 adet sarkaç, 1 adet taç (defne yaprakları ile şekillendirilmiştir), 4 adet aplik (dikdörtgen plaka şeklinde), 4 adet kolye, 1 adet saç bağı, 1 adet zil şeklinde parça, 2 adet boru boncuk dizili kolye. Böylece Amisos Hazinesi toplam olarak 64 parça eserden oluşmuştur.
kaynak: samsunhaber
0 yorum:
Yorum Gönder